Logo hmn.religionmystic.com

Piaget txoj kev xav: cov ntsiab lus tseem ceeb, cov lus qhia tseem ceeb, cov txheej txheem ntawm kev thov

Cov txheej txheem:

Piaget txoj kev xav: cov ntsiab lus tseem ceeb, cov lus qhia tseem ceeb, cov txheej txheem ntawm kev thov
Piaget txoj kev xav: cov ntsiab lus tseem ceeb, cov lus qhia tseem ceeb, cov txheej txheem ntawm kev thov

Video: Piaget txoj kev xav: cov ntsiab lus tseem ceeb, cov lus qhia tseem ceeb, cov txheej txheem ntawm kev thov

Video: Piaget txoj kev xav: cov ntsiab lus tseem ceeb, cov lus qhia tseem ceeb, cov txheej txheem ntawm kev thov
Video: How to Catch a LIAR! Learn Expert Lie Detection/Body Language Reading! 2024, Lub rau hli ntuj
Anonim

Piaget txoj kev xav ntawm kev paub txog kev loj hlob yog ib lub tswv yim zoo txog qhov xwm txheej thiab kev loj hlob ntawm tib neeg kev txawj ntse. Nws tau tsim los ntawm Swiss psychologist thiab philosopher. Nws lub npe yog Jean Piaget. Nws cuam tshuam nrog qhov xwm txheej ntawm kev paub nws tus kheej thiab yuav ua li cas tib neeg maj mam pib tau, tsim thiab siv nws. Piaget txoj kev xav feem ntau yog hu ua txoj kev loj hlob theem.

Lub siab ntawm ib tug me nyuam
Lub siab ntawm ib tug me nyuam

Nyob zoo ntawm tus kws kho mob hlwb

Piaget yog thawj tus kws kho mob hlwb rau kev kawm txog kev paub txog kev loj hlob. Nws cov kev koom tes suav nrog theem kev xav ntawm kev loj hlob ntawm tus me nyuam, kev soj ntsuam cov kev tshawb fawb txog kev paub hauv cov menyuam yaus, thiab cov kev sim yooj yim tab sis muaj tswv yim los ntsuas ntau yam kev txawj ntse.

Piaget lub hom phiaj tsis yog ntsuas seb cov menyuam tuaj yeem suav tau zoo npaum li cas, sau ntawv, lossis daws teeb meem. Feem ntau, nws txaus siab rau txoj hauv kev uas cov ntsiab lus tseem ceeb xws li lub tswv yim ntawm tus lej, sijhawm, ntau, causality, kev ncaj ncees thiab lwm yam tshwm sim.

Ua ntej ua haujlwmPiaget lub ntsiab lus ntawm kev xav hauv psychology yog tias cov menyuam yaus tsuas yog cov neeg txawj xav tsawg dua li cov laus. Ib tug kws tshawb fawb tau qhia tias cov menyuam yaus xav txawv piv rau cov neeg laus.

Raws li Piaget, cov menyuam yug los nrog lub hlwb yooj yim heev (genetically inherited and developed) uas yog tag nrho cov kev paub tom qab. Lub hom phiaj ntawm txoj kev xav yog los piav txog cov txheej txheem thiab cov txheej txheem uas tus menyuam loj hlob mus rau hauv ib tus neeg uas muaj peev xwm xav thiab xav siv qhov kev xav.

Lub tswv yim tseem ceeb

Raws li Piaget, kev loj hlob yog kev loj hlob ntawm kev puas siab puas ntsws uas tshwm sim los ntawm kev loj hlob ntawm kev lom neeg thiab ib puag ncig kev paub. Nws ntseeg tias cov menyuam yaus tsim kev nkag siab ntawm lub ntiaj teb nyob ib puag ncig lawv, ntsib qhov tsis sib xws ntawm qhov lawv twb paub thiab qhov lawv nrhiav pom hauv lawv ib puag ncig, thiab tom qab ntawd kho lawv cov tswv yim kom haum. Cov lus nyob ntawm kev paub thiab kev nkag siab tau los ntawm kev paub txog kev loj hlob. Piaget txoj haujlwm thaum ntxov tau txais kev nyiam tshaj plaws.

Flaws

Piaget txoj kev xav, txawm tias nws pom zoo, muaj qee qhov kev txwv. Qhov uas tus kws tshawb fawb nws tus kheej lees paub. Piv txwv li, nws lub tswv yim txhawb cov theem ntse es tsis yog kev txhim kho txuas ntxiv (kab rov tav thiab ntsug decaling).

philosophical and theoretical foundations

Piaget txoj kev xav sau tseg tias kev muaj tiag yog qhov kev hloov pauv tsis tu ncua. Kev muaj tiag yog txhais nrog siv rau ob yam xwm txheej. Tshwj xeeb, nws tau sib cav tias qhov tseeb suav nrog kev hloov pauv thiab xeev.

Kev hloov pauv yog hais txog txhua txoj hauv kev uas ib yam lossis tus neeg tuaj yeem hloov pauv. Cov xeev xa mus rau cov xwm txheej lossis qhov tshwm sim.

Tib neeg hloov pauv ntawm lawv tus yam ntxwv thaum lawv loj hlob: piv txwv li, tus menyuam mos taug kev lossis khiav tsis poob, tab sis tom qab 7 xyoo, qhov kev hnov mob lub cev ntawm tus menyuam tau tsim kho zoo thiab tam sim no tau txais kev txawj tshiab sai dua.. Yog li, Piaget txoj kev xav tau hais tias yog tib neeg kev txawj ntse yuav tsum yoog tau, nws yuav tsum muaj lub luag haujlwm los sawv cev rau ob qho tib si hloov pauv thiab zoo li qub ntawm kev muaj tiag.

Lub siab zoo li lub puzzle
Lub siab zoo li lub puzzle

Nws tau hais tias kev ua haujlwm txawj ntse yog lub luag haujlwm rau sawv cev thiab tswj cov kev hloov pauv lossis hloov pauv ntawm qhov muaj tiag, thaum lub ntsiab lus kev txawj ntse yog lub luag haujlwm los sawv cev rau qhov zoo li qub ntawm qhov muaj tiag.

Kev ua haujlwm thiab kev txawj ntse

Kev txawj ntse ua haujlwm yog qhov ua haujlwm ntawm kev txawj ntse. Nws suav nrog txhua qhov kev nqis tes ua, kev tshaj tawm lossis kev zais, ua kom taug qab, rov tsim kho lossis cia siab tias yuav hloov pauv ntawm cov khoom lossis cov neeg nyiam. Piaget txoj kev xav ntawm txoj kev loj hlob insists hais tias cov piv txwv los yog sawv cev ntawm kev txawj ntse yog subordinate rau nws ua hauj lwm thiab dynamic yam. Thiab, yog li ntawd, qhov kev nkag siab no tseem ceeb ua raws los ntawm kev ua haujlwm ntawm kev txawj ntse.

Txhua lub sijhawm, kev txawj ntse ua haujlwm tsim kev nkag siab ntawm lub ntiaj teb, thiab nws hloov pauv yog tias kev nkag siab tsis ua tiav. Txoj kev loj hlob txoj kev xav ntawm J. Piaget sib cav hais tias cov txheej txheem ntawm kev nkag siab thiab kev hloov pauv no suav nrog obLub luag haujlwm tseem ceeb: assimilation thiab adaptation. Lawv yog cov tsav tsheb tom qab kev loj hlob ntawm lub siab.

Kev qhia

Piaget txoj kev paub txog kev xav tsis yog cuam tshuam ncaj qha rau kev kawm, txawm tias tom qab cov kws tshawb fawb tau piav qhia tias cov yam ntxwv ntawm lub tswv yim tuaj yeem siv rau kev qhia thiab kev kawm.

Tus kws tshawb fawb tau muaj kev cuam tshuam loj rau kev txhim kho txoj cai kev kawm thiab kev coj ua. Piv txwv li, tsoomfwv Askiv txoj kev tshawb fawb xyoo 1966 ntawm kev kawm thawj zaug tau ua raws li Piaget txoj kev xav. Qhov tshwm sim ntawm qhov kev tshuaj xyuas no ua rau kev tshaj tawm Plowden tsab ntawv ceeb toom (1967).

Kev kawm los ntawm kev kawm - lub tswv yim hais tias cov me nyuam kawm tau zoo tshaj plaws los ntawm kev ua thiab nquag kawm - tau pom tias yog lub hauv paus rau kev hloov pauv cov ntaub ntawv hauv tsev kawm theem pib.

Cov ncauj lus rov tshwm sim ntawm daim ntawv tshaj tawm yog kev kawm tus kheej, kev hloov pauv ntawm cov ntaub ntawv kawm, lub hauv paus ntawm kev ua si hauv menyuam yaus txoj kev kawm, kev siv ib puag ncig, kev tshawb pom raws li kev kawm, thiab qhov tseem ceeb ntawm kev ntsuas cov menyuam kev nce qib - cov kws qhia ntawv yuav tsum tsis txhob xav tias tsuas yog dab tsi ntsuas tau yog muaj nqis.

Vim Piaget txoj kev xav yog raws li kev loj hlob ntawm cov kab mob lom neeg thiab theem, qhov kev xav ntawm "kev npaj" yog qhov tseem ceeb. Nws txhawj xeeb thaum qee cov ntaub ntawv lossis cov ntsiab lus yuav tsum tau qhia. Raws li Piaget txoj kev xav, cov menyuam yaus yuav tsum tsis txhob raug qhia qee lub tswv yim kom txog thaum lawv tau mus txog theem tsim nyog ntawm kev txawj ntse.

Raws li tus kws tshawb fawb (1958), kev sib xyaw ua ke thiab kev hloov kho yuav tsum muaj cov neeg kawm nquag, tsis yog ib qho dhau los, vim hais tias kev daws teeb meem tsis tuaj yeem kawm, lawv yuav tsum tau kawm.nrhiav pom.

tib neeg lub hlwb
tib neeg lub hlwb

First stage

Raws li Jean Piaget txoj kev xav, kev txhim kho ntawm cov khoom mus tas li yog ib qho tseem ceeb tshaj plaws ua tiav. Object permanence yog tus me nyuam txoj kev nkag siab tias cov khoom tseem nyob mus li. Txawm lawv tsis pom los tsis hnov. Peek-a-boo yog ib qho kev ua si uas cov menyuam yaus, uas tseem tsis tau muaj peev xwm tsim cov khoom ruaj khov, hnov mob tam sim ntawd nkaum thiab nthuav tawm lawv lub ntsej muag.

Logical theem ntawm kev loj hlob
Logical theem ntawm kev loj hlob

theem ob

Lub sijhawm ua ntej yog qhov tsawg thiab qhov tsis txaus ntseeg hauv kev cuam tshuam rau kev ua haujlwm puas hlwb. Tus menyuam muaj peev xwm tsim cov ntsiab lus ruaj khov, nrog rau kev ntseeg tej yam yees siv. Kev xav ntawm theem no tseem yog tus kheej, txhais tau tias nws nyuaj rau tus menyuam kom pom qhov kev xav ntawm lwm tus.

Theem ua ntej tau muab faib ua ntu ntu ntawm cov cim ua haujlwm thiab theem pib ntawm kev xav. Thawj yog thaum menyuam yaus tuaj yeem nkag siab, xav txog, nco qab thiab pom cov khoom hauv lawv lub siab yam tsis muaj ib qho khoom nyob rau hauv pem hauv ntej ntawm lawv. Thiab qhov intuitive theem ntawm kev xav yog thaum cov me nyuam nyiam nug cov lus nug: "vim li cas?" thiab "Nws tshwm sim li cas?". Nyob rau theem no, cov menyuam yaus xav nkag siab txhua yam. Piaget txoj kev xav ntawm kev txawj ntse yog qhov nthuav heev vim cov lus xaus no.

loj hlob tus me nyuam
loj hlob tus me nyuam

theem peb (chaw ua haujlwm)

Thaum muaj hnub nyoog 2 txog 4 xyoos, cov menyuam yaus tseem tsis tuaj yeem tswj hwm thiab hloov cov qauv kev xav, xav hauv cov duab thiab cov cim. Lwm qhov piv txwv ntawm kev txawj ntse yog lus thiab ua txuj ua si. Tsis tas li ntawd, qhov zoo ntawm lawv cov cimkev ua si yuav muaj feem cuam tshuam rau lawv txoj kev loj hlob yav tom ntej. Piv txwv li, cov menyuam yaus uas nws lub cim ua si ua nruj ua tsiv yuav muaj feem cuam tshuam txog kev coj noj coj ua hauv xyoo tom ntej. Piaget txoj kev txawj ntse ua pov thawj qhov no rau peb.

Kev kawm ua si
Kev kawm ua si

thib peb thiab animism

Animism yog kev ntseeg tias cov khoom tsis muaj sia muaj peev xwm ua tau thiab muaj qhov tseem ceeb. Ib qho piv txwv yuav yog ib tug menyuam yaus uas ntseeg tias txoj kev taug kev tau npau taws thiab ua rau nws poob. Artificiality hais txog kev ntseeg tias cov yam ntxwv ntawm ib puag ncig tuaj yeem raug ntaus nqi rau tib neeg kev ua lossis kev cuam tshuam. Piv txwv li, ib tug me nyuam yuav hais tias nws yog cua sab nraum vim hais tias ib tug neeg tshuab heev, los yog cov huab yog dawb vim hais tias ib tug neeg tau pleev xim rau lawv cov xim. Thaum kawg, kev xav tsis txaus ntseeg, raws li Piaget txoj kev xav ntawm kev loj hlob ntawm kev txawj ntse, raug cais raws li kev xav.

Loj hlob me nyuam
Loj hlob me nyuam

theem plaub (kev ua haujlwm raug cai, kev xav)

Thaum muaj hnub nyoog 4 txog 7 xyoos, cov menyuam yaus xav paub ntau thiab nug ntau yam, pib siv lub ntsiab lus tseem ceeb. Muaj kev txaus siab rau kev xav thiab muaj lub siab xav paub tias yog vim li cas tej yam zoo li lawv. Piaget hu qhov no "intuitive sub-stage" vim hais tias cov menyuam yaus paub tias lawv muaj kev paub ntau heev tab sis tsis paub tias lawv tau txais li cas. Centering, preservation, irreversibility, inclusion in a class, thiab transitional inference yog tag nrho cov yam ntxwv ntawm preoperative xav.

Cov menyuam nyeem ntawv
Cov menyuam nyeem ntawv

Centering

Centering yog qhov kev ua ntawm tsom txhua qhov kev saib xyuas ntawm ib tus yam ntxwv lossis qhov loj ntawm qhov xwm txheej thaum tsis quav ntsej tag nrho lwm tus. Kev txuag yog qhov kev paub tias kev hloov pauv cov tsos ntawm cov khoom tsis hloov nws cov yam ntxwv. Cov menyuam yaus nyob rau theem no tsis paub txog kev txuag thiab kev nthuav dav. Ob qhov chaw nruab nrab thiab kev txuag tuaj yeem nkag siab yooj yim dua los ntawm kev pom qhov kev xav hauv kev xyaum. Thiab koj tuaj yeem ua qhov no los ntawm kev saib xyuas koj cov menyuam tom qab nyeem tsab xov xwm no.

Kev thuam

Puas yog cov theem ntawm kev txhim kho tiag tiag? Vygotsky thiab Bruner yuav nyiam saib kev txhim kho raws li cov txheej txheem tas mus li. Thiab qee qhov kev tshawb fawb tau pom tias kev hloov pauv mus rau theem kev ua haujlwm tsis tau lees paub. Piv txwv li, Keating (1979) tau tshaj tawm tias 40-60% ntawm cov tub ntxhais kawm ntawv qib siab ua tsis tiav cov haujlwm ua haujlwm, thiab Dasen (1994) hais tias tsuas yog ib feem peb ntawm cov neeg laus puas tau mus txog theem ua haujlwm raug cai.

Vim Piaget tau tsom mus rau cov theem thoob ntiaj teb ntawm kev paub txog kev loj hlob thiab kev loj hlob ntawm cov kab mob lom neeg, nws tsis tau coj mus rau hauv tus account qhov cuam tshuam ntawm kev sib raug zoo thiab kab lis kev cai tuaj yeem muaj rau kev paub txog kev loj hlob. Dasen (1994) hais txog kev tshawb fawb nws tau ua nyob rau hauv tej thaj chaw deb ntawm nruab nrab Australian wilderness nrog cov neeg Aboriginal hnub nyoog 8-14. Nws pom tias muaj peev xwm cawm tau cov menyuam yaus uas nyob tom qab tau tshwm sim - thaum muaj hnub nyoog 10 txog 13 xyoo (tsis yog 5 txog 7 xyoo, raws li Piaget tus qauv Swiss). Tab sis lub peev xwm rau spatial paub txog tsim nyob rau hauv Aboriginal me nyuamua ntej tshaj hauv Swiss cov me nyuam. Cov kev tshawb fawb no qhia tau hais tias kev paub txog kev loj hlob tsis yog nyob ntawm kev loj hlob nkaus xwb, tab sis kuj yog nyob rau ntawm kab lis kev cai - kev paub txog kev paub txog kev paub yog qhov tseem ceeb rau cov pab pawg neeg nomadic.

Vygotsky, ib lub sijhawm ntawm Piaget, tau sib cav tias kev sib raug zoo yog qhov tseem ceeb rau kev paub txog kev loj hlob. Raws li nws hais, tus me nyuam txoj kev kawm ib txwm muaj nyob rau hauv cov ntsiab lus ntawm kev sib raug zoo hauv kev koom tes nrog lwm tus neeg txawj ntse. Txoj kev sib raug zoo no muab txoj hauv kev hais lus, thiab lus yog lub hauv paus ntawm kev xav.

Piaget txoj hauv kev (kev soj ntsuam thiab kev xam phaj hauv chaw kho mob) yog qhib rau kev txhais lus tsis zoo dua li lwm txoj hauv kev. Tus kws tshawb fawb tau ua tib zoo saib xyuas cov menyuam yaus, thiab los ntawm lawv nws tau sau cov lus piav qhia qhia txog lawv txoj kev loj hlob. Nws kuj tau siv kev sib tham hauv chaw kho mob thiab kev soj ntsuam ntawm cov menyuam yaus uas tuaj yeem nkag siab cov lus nug thiab txuas ntxiv mus sib tham. Txij li Piaget tau ua qhov kev soj ntsuam ib leeg, cov ntaub ntawv khaws cia yog raws li nws tus kheej kev txhais lus ntawm cov xwm txheej. Nws yuav ntseeg tau ntau dua yog tias tus kws tshawb fawb tau soj ntsuam nrog lwm tus kws tshawb fawb thiab muab piv rau cov txiaj ntsig tom qab los xyuas seb lawv zoo sib xws (piv txwv li yog tias lawv siv tau ntawm kev kwv yees).

Txawm hais tias kev sib tham hauv chaw kho mob tso cai rau tus kws tshawb fawb kom nkag siab tob rau hauv cov ntaub ntawv, tus neeg xam phaj txhais lus tuaj yeem cuam tshuam. Piv txwv li, cov me nyuam yuav tsis to taub ib lo lus nug, muaj luv luv mloog spans, tej zaum yuav tsis qhia lawv tus kheej zoo heev, thiab tej zaum yuav ua kom txaus siab rau tus neeg sim. Xws litxoj hauv kev txhais tau tias Piaget tuaj yeem kos cov lus xaus tsis raug.

Qee qhov kev tshawb fawb tau pom tias tus kws tshawb fawb tau kwv yees cov menyuam yaus lub peev xwm vim tias nws qhov kev sim qee zaum tsis meej pem lossis nyuaj rau to taub (xws li Hughes, 1975). Piaget tsis paub qhov txawv ntawm qhov muaj peev xwm (tus me nyuam muaj peev xwm ua tau li cas) thiab ua haujlwm (dab tsi tus menyuam tuaj yeem qhia tau thaum ua ib txoj haujlwm). Thaum cov haujlwm tau hloov pauv, kev tsim khoom thiab kev txawj ntse tau cuam tshuam. Yog li ntawd, Piaget yuav tau kwv yees qhov kev txawj ntse ntawm cov menyuam yaus.

Lub tswv yim ntawm schema tsis sib haum nrog cov kev xav ntawm Bruner (1966) thiab Vygotsky (1978). Behaviorism kuj tsis lees paub Piaget's schema theory vim nws tsis tuaj yeem pom ncaj qha vim nws yog txheej txheem sab hauv. Yog li ntawd, lawv thov tias nws tsis tuaj yeem ntsuas qhov tseeb.

Tus kws tshawb fawb tau kawm nws cov menyuam thiab cov menyuam ntawm nws cov npoj yaig hauv Geneva kom muab cov ntsiab lus dav dav rau kev loj hlob ntawm kev txawj ntse ntawm txhua tus menyuam yaus. Tsis tsuas yog nws tus qauv me me xwb, tab sis nws tsuas yog cov menyuam yaus nyob sab Europe los ntawm cov tsev neeg muaj kev noj qab haus huv siab. Yog li ntawd, cov kws tshawb fawb tau nug txog universality ntawm nws cov ntaub ntawv. Rau Piaget, hom lus tau pom tias yog qhov thib ob rau kev ua, uas yog, xav ua ntej lus. Lavxias teb sab psychologist Lev Vygotsky (1978) sib cav hais tias txoj kev loj hlob ntawm cov lus thiab kev xav mus ua ke thiab hais tias yog vim li cas rau kev xav muaj ntau yam ua rau peb muaj peev xwm sib txuas lus nrog lwm tus tshaj li nrog peb kev sib raug zoo nrog lub ntiaj teb no cov ntaub ntawv.

Pom zoo: