Logo hmn.religionmystic.com

Ethnopsychology is Definition, keeb kwm ntawm kev loj hlob ntawm science, kev kawm, txoj kev

Cov txheej txheem:

Ethnopsychology is Definition, keeb kwm ntawm kev loj hlob ntawm science, kev kawm, txoj kev
Ethnopsychology is Definition, keeb kwm ntawm kev loj hlob ntawm science, kev kawm, txoj kev

Video: Ethnopsychology is Definition, keeb kwm ntawm kev loj hlob ntawm science, kev kawm, txoj kev

Video: Ethnopsychology is Definition, keeb kwm ntawm kev loj hlob ntawm science, kev kawm, txoj kev
Video: Tshuaj theem vim li cas thiaj tau nqi ?/ Siv kho mob dab tsi?/paris polyphylla use for? 2024, Lub Xya hli ntuj
Anonim

Ethnopsychology yog ib qho kev tshawb fawb uas tsim los kawm txog kev sib raug zoo ntawm kab lis kev cai thiab tib neeg lub siab. Qhov kev lag luam no yog nyob rau hauv tus txheej txheem ntawm kev tsim, thiab yog li nws cov ntsiab lus tseeb tseem tsis tau muaj. Nyob rau hauv tsab xov xwm peb kawm txog yuav ua li cas no scientific kev taw qhia, dab tsi yog qhov kev kawm thiab txoj kev ntawm nws txoj kev kawm.

About science

Cov kws tshaj lij feem ntau koom nrog hauv kev kawm txog niaj hnub ethnopsychology tsis suav tias yog kev qhuab qhia ywj pheej. Cov ceg kws tshawb fawb no ciam teb rau ob qhov chaw tseem ceeb - psychology thiab kab lis kev cai. Nyob rau tib lub sijhawm, ethnopsychology kawm txog cov teeb meem ntawm ntau tshaj ob thaj chaw. Nws tsis yog qhov xwm txheej uas cov kws tshawb fawb siv cov ntsiab lus sib txawv los xaiv qhov kev qhuab qhia no, uas yog vim muaj cov ntsiab lus hauv ethnopsychology ntawm cov ncauj lus thiab cov txheej txheem ntawm kev tshawb fawb hauv psychology, sociology, kab lis kev cai kev tshawb fawb, keeb kwm, thiab anthropology. Txhais los ntawm Greek, ethnos txhais tau tias "neeg", psyche yog "soul", thiab logos yog ib lo lus, kev paub, kev qhia.

Ethnopsychology yog kev tshawb fawbkev taw qhia tshawb fawb:

  • teb chaws tus yam ntxwv ntawm kev xav-volitional thiab kev puas siab puas ntsws cov txheej txheem, kev cuam tshuam tus yam ntxwv ntawm cov neeg sawv cev ntawm qee haiv neeg;
  • xeev thiab tus cwj pwm ntawm cov neeg sawv cev ntawm ntau haiv neeg tsawg;
  • keeb kwm ntawm qhov tshwm sim thiab cov txheej txheem hauv kev sib raug zoo-kev puas siab puas ntsws ntawm tib neeg lub tebchaws thiab tib neeg;
  • teeb meem ntawm lub teb chaws tus kheej, ethnohistorical values thiab orientation;
  • yam ntxwv ntawm kab lis kev cai ntawm qee haiv neeg.

Hais txog ethnopsychology raws li kev kawm tshawb fawb nyuaj, thaum lub sij hawm uas haiv neeg, kab lis kev cai, kev xav ntawm tib neeg thiab tag nrho lub teb chaws raug suav hais tias, nws yog ib qho yooj yim rau cais tawm nws cov khoom. Lawv yog tag nrho haiv neeg, haiv neeg, haiv neeg, haiv neeg thiab haiv neeg tsawg. Lub ntsiab lus ntawm ethnopsychology yog kev paub txog tus kheej ntawm cov neeg uas koom nrog qee lub zej zog-cov haiv neeg, lawv txoj kev nkag siab ntawm lawv tus kheej nyiam thiab kev nkag siab txog qhov tseeb ntawm lub teb chaws hauv kev sib raug zoo ntawm kev sib raug zoo, tshwj xeeb ntawm kev sib raug zoo nrog lwm haiv neeg..

Lub Hom Phiaj Ntawm Kev qhuab ntuas

Ethnopsychology raws li kev tshawb fawb muaj cov hom phiaj tshwj xeeb thiab cov hom phiaj. Ua ntej tshaj plaws, qhov kev taw qhia kev tshawb fawb no pab ua kom tiav kev tshuaj xyuas thiab sau cov ntaub ntawv hais txog cov kev cuam tshuam cuam tshuam thiab cov peev txheej ntawm kev tsim cov haiv neeg tshwj xeeb, tsim cov duab puas siab ntsws ntawm cov neeg sawv cev ntawm ntau haiv neeg cov zej zog thiab, ntawm lawv lub hauv paus, txheeb xyuas kev noj qab haus huv, economic, keeb kwm thiab kab lis kev cai prerequisites raukev txhim kho ntxiv. Tsis tas li ntawd, cov ntsiab lus ntawm ethnopsychology yog qhov tshwj xeeb ntawm kev txhawb siab ntawm lub siab lub ntsws ntawm cov neeg uas koom nrog ib lub teb chaws, uas tso cai rau peb los kawm txog cov yam ntxwv zoo li, piv txwv li, kev ua tau zoo, kev pib, qib siab, thiab lwm yam. uas txiav txim siab qhov ntsuas tseem ceeb ntawm kev ua haujlwm thiab kev coj tus cwj pwm.

g stefanenko ethnopsychology
g stefanenko ethnopsychology

Ethnopsychology yog ib qho kev tshawb fawb uas kev tshawb fawb ntawm cov cim qhia txawv ntawm kev puas siab puas ntsws ntawm tib neeg los ntawm ib haiv neeg twg. Cov hauj lwm ntawm cov kws tshawb fawb hauv daim teb no ua rau nws muaj peev xwm nthuav tawm cov qib ntawm kev ua raws li kev xav, kev ceev ntawm cov txheej txheem kev xav thiab qhov tob ntawm abstraction, kev nkag siab, kev ua tiav thiab kev ua haujlwm ntawm cov koom haum, kev xav, kev xav thiab kev ruaj ntseg ntawm kev mloog. Ua tsaug rau ethnopsychology, ib tus tuaj yeem txiav txim siab txog cov yam ntxwv ntawm kev puas siab puas ntsws keeb kwm yav dhau, kev ua kom pom ntawm kev xav ntawm cov neeg sawv cev ntawm qee haiv neeg, lawv tus cwj pwm kev xav.

Ib txoj haujlwm ntawm ethnopsychology yog txhawm rau txheeb xyuas cov teeb meem hauv kev sib txuas lus ib puag ncig uas tshwm sim vim qhov sib txawv ntawm lub teb chaws kev xav ntawm tib neeg thiab cov qauv ntawm kev sib cuam tshuam. Raws li cov txiaj ntsig ntawm kev tshawb fawb ua haujlwm, qhov kev txiav txim siab yog ua los ntawm qib ntawm kev cuam tshuam ntawm kev sib txuas lus thiab kev sib raug zoo ntawm cov txheej txheem kev puas siab puas ntsws tsis tu ncua hauv cov pab pawg, lawv cov qauv hierarchical, kab lis kev cai, thiab cov qauv ntawm tus cwj pwm. Tsis tas li ntawd, ethnopsychology tsim lub hauv paus tsim nyog rau kev kwv yees ntau yam kev sib raug zoo hauv qee thaj tsam ntawm lub tebchaws lossis hauv lwm lub xeev.

Kev tshawb fawbtxoj kev tshawb fawb

Kawm txog kev xav ntawm tib neeg ntawm ib lub tebchaws lossis haiv neeg, cov kws tshawb fawb siv ntau yam cuab yeej tshawb fawb. Txoj kev tshaj plaws ntawm ethnopsychology yog kev soj ntsuam. Nws yog siv rau hauv tej yam ntuj tso. Cov txheej txheem ntawm kev nco qab lub zeem muag yuav tsum muaj lub hom phiaj thiab siv tau zoo. Cov cuab yeej no yuav siv tau tsuas yog nyob rau hauv cov ntaub ntawv ntawm tsis muaj kev cuam tshuam ntawm cov neeg soj ntsuam, nws txoj hauj lwm yog los mus kawm cov sab nraud manifestations ntawm lub psyche ntawm cov neeg uas teej tug mus rau tej haiv neeg. Qhov tsis zoo ntawm txoj kev no yog lub ntsiab lus ntawm qhov xaus ntawm tus kws tshaj lij. Tus txheej txheem ntawm kev soj ntsuam xyuas nrog kev pab ntawm cov khoom siv suab lossis video tau lees paub tias muaj txiaj ntsig zoo hauv ethnopsychology.

Txoj kev tshawb fawb thib ob yog kev sim. Nws suav nrog txhua txoj hauv kev kom paub tseeb. Qhov kev sim yog siv los ua ib qho cuab yeej rau kev tshawb nrhiav nquag. Yog hais tias tus txheej txheem ntawm kev soj ntsuam presupposes qhov tsis-intervention ntawm tus kws tshawb fawb, ces nyob rau hauv cov ntaub ntawv no tus sim nws tus kheej yuav tsum tau npaj tag nrho cov txheej txheem thiab saib xyuas ntawm tsim cov tsim nyog tej yam kev mob rau qhov kev sim. Raws li txoj cai, cov kev tshawb fawb tau ua nrog cov neeg sawv cev ntawm cov haiv neeg sib txawv, tab sis nyob rau tib lub sijhawm. Qhov kev sim tuaj yeem yog chav kuaj thiab ntuj (qhov kev xaiv thib ob yog ntau dua).

Tus qauv ntawm kev sim thiab nug hauv ethnopsychology tso cai rau koj los txiav txim siab tus cwj pwm ntawm qhov kev kawm lossis kos cov lus xaus txog cov yam ntxwv ntawm lub teb chaws tus cwj pwm, hierarchy ntawm motives, temperament. Qhov tsis zoo ntawm cov lus nug feem ntau yog qhov tsis ntseeg ntawm lawv cov txiaj ntsig. ATHauv kev sib piv nrog rau txoj kev tshawb fawb no, txoj kev tshawb fawb tsis yog qhia txog kev txheeb xyuas tus neeg teb, uas tso cai rau koj kom tau txais feem pua ntawm cov ntaub ntawv tseeb. Tsis tas li ntawd, qhov kev soj ntsuam ntawm qhov ncauj yog nrawm dua li kev xeem sau lossis daim ntawv nug.

kev kawm ntawm ethnopsychology
kev kawm ntawm ethnopsychology

Yuav ua li cas ethnopsychology tsim txawv teb chaws

thawj zaug sim piav qhia txog tus cwj pwm tsis yog tib neeg nkaus xwb, tab sis tag nrho pawg neeg, tau ua rau lub sijhawm qub. Cov Hindus, Greeks, thiab Loos tau sim tsim ib qho kev xav txog kev xav ntawm txhua tus neeg. Los ntawm lub sijhawm ntawd, cov ntaub ntawv tau mus txog peb lub sijhawm txog kev ua haujlwm ntawm Xenophon, Socrates, Plato, taug kev hauv ntiaj teb thiab piav qhia cov cim thiab kev coj noj coj ua ntawm tib neeg, qhov sib txawv ntawm kev ua neej, kev xav, kev coj noj coj ua, thiab kev coj noj coj ua. Ntev ua ntej lub sijhawm tshiab, cov kws tshawb fawb pom tau meej meej qhov sib txawv ntawm cov kab lis kev cai, cov tsos ntawm cov haiv neeg, thiab qee tus ntawm lawv tau ua thawj kauj ruam los txiav txim qhov xwm txheej ntawm qhov sib txawv no.

Ib qho ntawm thawj zaug hauv keeb kwm ntawm kev loj hlob ntawm ethnopsychology yog Hippocrates. Tus kws tshawb fawb ntseeg tias qhov sib txawv ntawm tib neeg ntawm lub cev thiab lub hlwb yog txuam nrog thaj chaw thaj chaw thiab huab cua. Nws txoj kev sim piav qhia txog cov yam ntxwv ntawm lub hlwb ntawm ib haiv neeg tau cim qhov pib ntawm kev tsim ntawm haiv neeg kev puas siab puas ntsws.

Kev kawm ntawm tib neeg tau dhau los ua haujlwm ntawm kev tshawb fawb hauv ib nrab xyoo pua 18th. Kev tsom xam tob txog cov teeb meem ntawm kev qhuab qhia tau ua los ntawm Fab Kis cov neeg paub zoo. Thawj zaug, cov ntsiab lus tseem ceeb ntawm ethnopsychology li "ib txwm ntsuj plig" thiab "sab ntsuj plig ntawm tib neeg" tau qhia. Nyob rau hauv cov nqe lus no, cov yam ntxwv ntawm lub teb chawstus cwj pwm, kev sib raug zoo ntawm daim ntawv ntawm kev xav ntawm cov neeg, lawv sab ntsuj plig make-up thiab txoj kev ntawm lub neej. Nyob rau tib lub sij hawm, German philosophers (Kant, Fichte, Herder, Hegel, Hume) tau imbued nrog lub tswv yim ntawm kev sib sau ntawm lub teb chaws. Cov kws tshawb fawb tau muab tso rau ntau qhov kev cog lus no, ua haujlwm los txheeb xyuas qhov ua rau ntawm qhov sib txawv ntawm kev lis kev cai, ntau thiab kev coj tus cwj pwm ntawm cov neeg sawv cev ntawm pab pawg los ntawm ntau cheeb tsam.

Rau lub hauv paus ntawm ntau cov kev tshawb fawb hauv paus, ethnopsychology txuas ntxiv nws txoj kev tsim ua ib qho kev taw qhia ywj pheej. Nws taug qab cov kev ua tiav ntawm lub sijhawm ntawd hauv kev puas siab puas ntsws, kev tshawb fawb txog kab lis kev cai, anthropology, thiab keeb kwm. Raws li txoj cai, cov Germans M. Lazarus thiab G. Steinthal raug suav hais tias yog tus tsim ntawm ethnopsychological qauv. Los ntawm 1859-1860 lawv tau luam tawm ib phau ntawv journal mob siab rau kev puas siab puas ntsws ntawm tib neeg thiab linguistics. Cov kws tshawb fawb tau nrhiav kev nyiam los ntawm tib neeg rau qhov sib txawv ntawm lub ntsej muag ntawm cov neeg sawv cev ntawm cov neeg sib txawv, lawv cov duab ntawm lub hlwb. Steinthal tau pom ib qho kev piav qhia rau qhov tshwm sim hauv lub tswv yim ntawm pej xeem tus ntsuj plig, uas nws tau txhais raws li kev xav zoo sib xws ntawm cov tib neeg uas muaj kev paub txog tus kheej thiab haiv neeg.

Thaum lub sijhawm txhim kho ntawm cov kws tshawb fawb no, cov kws tshawb fawb German tau nrhiav kev paub txog lub siab lub ntsws ntawm lub tebchaws. Lub ethnopsychology ntawm tib neeg, raws li lawv txoj kev nkag siab, yog ib txoj hauv kev tshawb nrhiav cov cai thiab kev ua haujlwm sab hauv ntawm tib neeg hauv lub neej niaj hnub, kos duab, kab lis kev cai thiab kev tshawb fawb. Yog li, Lazarus thiab Steinthal tau tsim lub hauv paus rau haiv neeg kev puas siab puas ntsws raws li ib qho kev qhuab qhia ywj pheej nrog nws tus kheej cov kev kawm, kev tshawb fawb thiab cov qauv.

niaj hnub ethnopsychology
niaj hnub ethnopsychology

Lub luag haujlwm ntawm cov kws tshawb fawb Lavxias hauv kev txhim kho kev tshawb fawb

Qhov kev txhim kho ntawm cov kws tshawb fawb German tau txais txiaj ntsig thoob plaws hauv tebchaws Russia, qhov twg los ntawm lub sijhawm ntawd tau sim ua kom muaj kev sib koom ua ke ntawm ethnopsychological cov ntsiab lus. Nyob rau hauv peb lub teb chaws, qhov kev taw qhia kev tshawb fawb no yog cov hauv paus hauv kev ua haujlwm ntawm thaj chaw hauv zej zog, uas nws cov tswv cuab koom tes ua haujlwm hauv thaj chaw. Lawv hu ua psychic ethnography. Piv txwv li, N. I. Nadezhdin, thov kom siv lo lus no, paub tseeb tias qhov kev taw qhia no qhia txog kev kawm ntawm sab ntsuj plig ntawm tib neeg lub cev, nws lub peev xwm kev txawj ntse, kev coj ncaj ncees, kev coj ncaj ncees, lub zog.

Lub tswv yim nthuav tawm los ntawm Nadezhdin yog tsim los ntawm N. Ya. Danilevsky. Nyob rau hauv nws phau ntawv "Russia thiab Europe", tus sau tau muab faib cov kev vam meej uas twb muaj lawm raws li peb yam: lub hlwb, zoo nkauj thiab kev ncaj ncees. V. I. Solovyov mus txog lub ntsiab lus ntawm subtleties ntawm kev xav nyob rau hauv ib txoj kev zoo sib xws. Nws tau kawm txog cov kev taw qhia muaj txiaj ntsig ntawm cov neeg nyob hauv zos, muab piv rau lawv cov hom phiaj ntawm cov neeg sawv cev ntawm lwm haiv neeg. Luv luv txog ethnopsychology uas Solovyov ua raws li: nws yog ib qho kev lees paub ntawm cov qauv uas cov neeg Lavxias yog tus cwj pwm los ntawm kev coj ncaj ncees thiab kev ntseeg zoo.

A. A. Potebnya pib ua haujlwm hauv kev sib txawv ntawm kev xav ntawm haiv neeg. Ua ib tug philologist los ntawm kev kawm, nws tau koom nrog kev kawm txog kev puas siab puas ntsws ntawm cov lus. Ib qho piv txwv ntawm lwm qhov kev xav tau hais los ntawm V. M. Bekhterev. Ob tus kws tshawb fawb Lavxias ntseeg tias lwm txoj kev tshawb fawb, kev sib koom ua ke ntawm kev xav, yuav tsum cuam tshuam nrog kev xav ntawm tib neeg. Qhov kev qhuab qhia no tau uayuav raug hu los txiav txim rau pej xeem kev xav, ua rau muaj kev cuam tshuam rau pej xeem kev ua, kom tshem tawm lub ntsiab lus ntawm pej xeem kos duab, myths xwb, rituals uas tuaj ntawm ancient sij hawm. Tsis tas li ntawd, nws yog Bekhterev uas yog ib tus thawj ntawm nws cov ntawv sau tig mus rau lub ntsiab lus ntawm lub teb chaws cov cim.

Nyob rau hauv txoj kev loj hlob ntawm ethnopsychology nyob rau hauv Russia, cov kev hloov tseem ceeb tshwm sim nyob rau hauv thawj ib nrab ntawm lub xyoo pua xeem. Kev tshawb fawb hauv tsev yog nyob rau hauv qhov kev pom ntawm lub tsev kawm kab lis kev cai-keeb kwm. L. S. Vygotsky, D. Likhacheva, V. Mavrodina raug suav hais tias yog cov kws tshawb fawb zoo tshaj plaws uas tau xav txog kev tsim cov ethnopsychology ntawm tib neeg. Lawv txhua tus tuav txoj haujlwm sib txawv ntawm lub tswvyim ntawm haiv neeg kev xav.

Piv txwv li, Vygotsky tau piav qhia txog qhov kev tshawb fawb no yog "kev puas siab puas ntsws ntawm cov tib neeg thaum ub", ua tib zoo saib xyuas kev sib piv ntawm kev xav ntawm ib tug neeg uas yog ib qho tseem ceeb thiab kev coj noj coj ua ntawm tus kheej. Vygotsky kuj tau kawm txog tus cwj pwm ntawm cov menyuam yug hauv tsev neeg ntawm cov neeg sawv cev ntawm ntau haiv neeg. Cov ntaub ntawv no tsuas yog luam tawm ob peb xyoos tom qab. Los ntawm txoj kev, raws li ib tug tshwm sim ntawm loj Stalinist repressions tawm tsam cov kws tshawb fawb, kev loj hlob ntawm haiv neeg puas siab puas ntsws cuam tshuam rau yuav luag 40 xyoo. Cov lus nug ntawm ethno-psychological teeb meem tau rov qab los tsuas yog nyob rau lub sijhawm tom qab tsov rog. D. Likhachev thiab V. Mavrodin pib ua tib zoo saib cov lus qhia no. Lawv tej hauj lwm tau mob siab rau lub tswv yim ntawm lub teb chaws nco ntsoov.

Thaum kawg ntawm lub xyoo pua xeem, tus naj npawb ntawm cov theoretical thiab kev sim ua haujlwm hauv kev tshawb fawb ethnopsychological tau nce ntau. Los ntawmRaws li cov kws tshawb fawb, kev txaus siab rau qhov kev tshawb fawb no tseem loj hlob ntxiv vim muaj teeb meem kev nom kev tswv nyuaj, tshwm sim hauv zej zog kev tsis sib haum xeeb, thiab kev loj hlob ntawm tib neeg txoj kev paub txog tus kheej.

Hnub no, ethnopsychology ntawm tib neeg tau kawm nyob rau hauv faculties ntawm psychology. Cov tub ntxhais kawm kawm txog cov chav kawm tshwj xeeb, paub txog cov phau ntawv tshiab thiab kev qhia kev qhia, cov ntawv tshawb fawb hauv cov ntawv teev lus uas tau tshuaj xyuas los ntawm Pawg Neeg Saib Xyuas Kev Ntsuas Siab. Qhov cuam tshuam ntawm ethnopsychology tseem muaj pov thawj los ntawm cov rooj sib tham tshwj xeeb txhua xyoo, tom qab uas cov ntawv sau thiab sau cov ntaub ntawv tshawb fawb ntawm cov neeg koom tau luam tawm.

Kev qhuab qhia, ntu ntu tseem ceeb

Hnub no qhov kev sim tshawb fawb hauv ethnopsychology tau ua tiav hauv peb qhov tseem ceeb:

  • Tsim thiab hloov kho ntawm haiv neeg tus kheej. Cov ceg no suav nrog cov teeb meem ntsig txog kev kawm txog cov qauv thiab cov txheej txheem ntawm kev nkag siab ntawm cov neeg sawv cev ntawm lwm haiv neeg, cov txheej txheem ntawm kev kwv yees, kev tiv thaiv thiab kev daws teeb meem kev tsis sib haum xeeb ntawm cov haiv neeg. Ntau yam haujlwm ntawm cov kws tshawb fawb tau mob siab rau qhov teeb meem ntawm tib neeg kev hloov mus rau ib puag ncig kev coj noj coj ua tshiab. Ntawm lawv, G. U. Soldatova, N. M. Lebedeva, T. G. Stefanenko.
  • Ethnopsychology, kawm txog kev sib cuam tshuam ntawm kab lis kev cai thiab tib neeg lub siab lub ntsws. Qhov kev taw qhia no yog tus cwj pwm los ntawm kev ua kom haum ntawm ntau lub tswv yim theoretical nrog kev pab ntawm cov txheej txheem puas siab ntsws txhawm rau txiav txim siab cov yam ntxwv ntawm kev tsim kev xav ntawm cov neeg sawv cev ntawm pawg neeg (S. A. Taglin, V. N. Pavlenko).
  • Kev hais lus thiab tsis hais luskev coj cwj pwm nyob rau hauv ib puag ncig sociocultural. Lub ntsiab lus ntawm ethnopsychology nyob rau hauv rooj plaub no yog ethnopsycholinguistic yam ntxwv ntawm kev sib cuam tshuam ntawm cov neeg ntawm ntau haiv neeg thiab lawv txoj kev xaav ntawm cov khoom lag luam ntawm cov haujlwm tseem ceeb ntawm lwm haiv neeg.
Lub ntsiab lus ntawm ethnopsychology yog
Lub ntsiab lus ntawm ethnopsychology yog

Nyob rau yav tom ntej, nws tau npaj los tsim cov ceg ntawm haiv neeg kev xav xws li:

  • ethnopedagogy yog kev qhuab ntuas uas tsim cov tswv yim ntawm haiv neeg txog kev loj hlob thiab kev kawm ntawm cov menyuam yaus;
  • ethnoconflictology yog txoj kev kawm thiab txheej txheem uas tso cai rau koj nkag siab qhov tseem ceeb ntawm cov xwm txheej tsis sib haum xeeb thiab txiav txim siab zoo los tiv thaiv lawv;
  • ethnopsychiatry yog ib ceg ntawm kev paub tshwj xeeb txog kev puas siab puas ntsws, uas cov neeg sawv cev ntawm qee haiv neeg muaj ntau dua;
  • ethnopsycholinguistics yog ib txoj kev paub txog cov yam ntxwv ntawm kev hais lus thiab kev loj hlob.

lo lus "kev coj noj coj ua" hauv ethnopsychology

Nyob hauv phau ntawv kawm ntawm ethnopsychology, ib qho ntawm cov ntsiab lus tseem ceeb yog "kev coj noj coj ua". American psychologist Harry Triandis ntseeg tias nws muaj ob theem. Qhov thib ib yog lub hom phiaj kab lis kev cai, uas suav nrog cov khoom siv hauv tsev, cov cuab yeej, khaub ncaws, ua noj, yam, lus, npe, thiab lwm yam. Qhov thib ob yog cov kab lis kev cai, uas txhais tau hais tias tus cwj pwm, qhov tseem ceeb, thiab kev ntseeg ntawm cov pejxeem. Nyob rau hauv lub luag hauj lwm ntawm cov kev kawm ntawm ethnopsychology, raws li Triandis, nws yog lub subjective uas ua. Cov neeg Amelikas suav tias nws yog ib qho kev qhia dav dav rau cov neeg nqa khoom, tsis hais lawv lub tswv yim, kev xav,kev coj ncaj ncees.

Dutch sociologist Geert Hofstede hauv xyoo 1980 tau kawm ntau dua 50 lub tebchaws hauv ntiaj teb. Raws li cov txiaj ntsig ntawm nws txoj haujlwm, nws tau tswj hwm los txheeb xyuas ntau yam txheej txheem ntawm kab lis kev cai:

  • Txoj kev deb ntawm lub hwj chim - qib uas cov tswv cuab hauv zej zog tso cai tsis sib xws ntawm lub hwj chim. Piv txwv li, nyob rau hauv lub Arab lub teb chaws, Latin America, Southeast Asia, Russia, muaj ib tug kab lis kev cai nrog siab nyob deb, thiab nyob rau hauv Australia, Denmark, lub teb chaws Yelemees, lub tebchaws United States - nrog ib tug qis, uas txhais tau hais tias tsim kom muaj kev sib raug zoo sib npaug raws li kev hwm. cov tswv cuab ntawm zej zog.
  • Individualism - lub siab xav paub txog tus kheej "Kuv", kev tiv thaiv kev nyiam ntawm tus kheej, tsis muaj lub luag haujlwm ua haujlwm ua ke (xws li Tebchaws Meskas) lossis muaj cov pab pawg sib koom ua ke, kev paub txog pab pawg tag nrho (zoo ib yam ntawm kev coj noj coj ua hauv Latin America).
  • Txiv Neej - kev lees paub, kev sib tw, lub hom phiaj, kev npaj ua tiav cov txiaj ntsig ntawm txhua tus nqi. Cov teb chaws uas tau qhab nia siab yog 'txiv neej' (Philippines, Austria, Mexico, Nyiv, Ltalis), thaum lub tebchaws uas muaj txiv neej tsawg (Sweden, Norway, Denmark) yog 'poj niam'.
  • Kev tsis paub meej - suav nrog lub peev xwm los teb kom txaus rau cov xwm txheej tsis paub, zam kom tsis txhob muaj xwm txheej tsis meej, tus cwj pwm tsis txaus ntseeg rau cov tib neeg uas muaj lub neej sib txawv.
  • Kev xav zoo - muaj peev xwm los txiav txim siab txog lub sijhawm ntev, kwv yees kev txhim kho ntxiv.

Qhia T. Stefanenko

Ntawm cov phau ntawv ntawm ethnopsychology uas tau siv rau hauv cov txheej txheem kev kawm ntawm cov tsev kawm qib siab hauv tsev, nws tsim nyog sau cia cov chav kawm ntawm ethnopsychology los ntawm T. Stefanenko. Phau ntawv no qhia txog cov ntsiab lus tseem ceeb ntawm qhov kev qhuab qhia no. Stefanenko phau ntawv "Ethnopsychology" yog ib qho kev kho thiab ntxiv cov txheej txheem uas tau luam tawm los ntawm Kws qhia ntawv ntawm Psychology ntawm Moscow State University. M. V. Lomonosov nyob rau hauv 1998. Tom qab ntawd phau ntawv qhia kev kawm tau luam tawm hauv ib tsab ntawv txwv.

Phau ntawv ethnopsychology
Phau ntawv ethnopsychology

Tus sau ntawm kev tshawb fawb thiab txheej txheem txoj hauv kev yog tus thawj coj Lavxias tus kws kho mob hlwb Tatyana Gavrilovna Stefanenko. Nws tau sim ua kom sib koom ua ke ntau yam kev xav txog kev xav uas muaj nyob hauv ntau yam kev tshawb fawb, suav nrog kev xav txog kev xav, kev tshawb fawb txog kab lis kev cai, thiab anthropology. Nyob rau hauv phau ntawv kawm ntawm ethnopsychology, tus sau qhia txog ntau yam kev txhim kho, kev paub thiab kev hloov tshiab ntawm kev kawm tus cwj pwm, kev sib txuas lus, thiab tswj kev coj tus cwj pwm hauv kev coj noj coj ua. Tsis tas li ntawd, Stefanenko tau tswj xyuas kom paub meej txog yam ntawm lub teb chaws tus kheej, kev sib raug zoo ntawm cov haiv neeg sib txawv thiab kev hloov pauv hauv ib cheeb tsam txawv teb chaws.

"Ethnopsychology" Stefanenko yog tsim los rau cov menyuam kawm ntawv loj hauv "Psychology", "History", "Political Science". Nrog rau nws txoj haujlwm, tus sau tau sau thiab nthuav dav cov txiaj ntsig ntawm kev tshuaj ntsuam ethnopsychological ntawm kev tshawb fawb tseem ceeb ntawm G. Lebon, A. Fullier, W. Wundt, G. Tarde thiab lwm tus neeg sawv cev ntawm haiv neeg kev xav.

Cov neeg ntawm Russia

Kawm txog lub teb chaws tus yam ntxwv ntawm kev puas siab puas ntsws ntawm cov neeg nyob hauv cheeb tsam sib txawv, feem ntaucov kws tshawb fawb nrhiav lub hom phiaj ntawm kev tsim lub tswv yim muaj peev xwm ntawm kev sib raug zoo ntawm haiv neeg. Kom meej meej, nws yuav tsim nyog los muab lawv ua ob peb pawg:

  • Cov neeg sawv cev ntawm Slavic haiv neeg: Russians, Ukrainians, Belarusians;
  • Turkic thiab Altai haiv neeg: Tatars, Altaians, Bashkirs, Khakasses, Kumyks, Chuvashs, Tuvans, Nogais;
  • Cov neeg sawv cev ntawm pab pawg Finno-Ugric: Mordovians, Maris, Mordovians, Komi thiab Komi-Permyaks, Finns, Khanty, Mansi, Karelians, Sami, Veps;
  • Mongolian pawg: Kalmyks thiab Buryats;
  • Tungus-Manchurian pej xeem: Nenets, Itelmens, Nanais, Evenks, Evens, Ulchis, Chukchis, Eskimos, Udyghes, Orochs;
  • Cov neeg sawv cev ntawm North Caucasus: Circassians, Karachays, Adyghes, Ossetians, Ingush, Kabardians, Chechens, Lezgins, Dargins, Kumyks, Laks, thiab lwm yam.

National psychological yam ntxwv ntawm cov Slavs

Lavxias teb sab, Ukrainians thiab Belarusians nyob ze rau ib leeg hais txog genotype, kab lis kev cai, lus, muaj ntau yam nyob rau hauv cov txheej txheem ntawm keeb kwm kev loj hlob. Ua tsaug rau ntau qhov chaw qhia txog kev ua neej nyob thiab lub neej ntawm cov neeg sawv cev ntawm cov haiv neeg no, cov kws tshawb fawb muaj lub sijhawm los piav qhia cov txiaj ntsig thiab tsim cov duab kwv yees ntawm qhov nruab nrab Slav:

  • muaj qib siab ntawm kev nkag siab ntawm qhov tseeb;
  • muaj ib theem zoo ntawm kev kawm dav dav tsim nyog rau kev ywj pheej nyob thiab ua haujlwm;
  • txiav txim siab ua tib zoo, ua tib zoo txiav txim siab ua, ua tib zoo teb rau cov teeb meem thiab teeb meem ntawm lub neej;
  • kev sib raug zoo, phooj ywg tab sis tsis cuam tshuam;
  • npaj pab thiab txhawb nqa lwm tus txhua lub sijhawm;
  • ua siab ntev thiab ua phooj ywg rau cov neeg sawv cev ntawm lwm haiv neeg.

Tib neeg thiab kev ua siab ntev yog qhov tseem ceeb tshaj plaws ntawm cov neeg Lavxias. Txawm tias tag nrho cov kev nyuaj siab thiab kev sim siab uas cov neeg Lavxias tau ntsib, lawv tsis poob txoj kev hlub tshua thiab kev khuv leej rau lwm tus. Cov kws tshawb fawb hauv tsev, cov kws tshawb fawb txog kev puas siab puas ntsws, cov kws sau ntawv tau hais ntau zaus txog kev sib koom siab ntawm pej xeem siab, kev ua siab loj, kev ua siab loj thiab kev tsis txaus ntseeg ntawm Slavs.

ethnopsychology yog
ethnopsychology yog

Tus Sau F. M. Dostoevsky, tus yam ntxwv ntawm tus txiv neej Lavxias, suav hais tias kev ua siab zoo thiab kev mob siab rau yog ib qho ntawm nws qhov tshwj xeeb tshaj plaws hauv kev sib raug zoo thiab kev xav. Ukrainians paub txog lawv kev mob siab rau thiab lub luag haujlwm siab, Belarusians rau lawv cov craftsmanship thiab craving rau handicrafts. Nyob rau hauv txhua tsev neeg Slavic, cov niam txiv tau ntev tau tsa lawv cov me nyuam nyob rau hauv lub ntiaj teb no, qhia lawv nyob rau hauv kev phooj ywg, instilling hlub kev ua hauj lwm, kev hwm rau tib neeg. Nyob rau hauv Russia, parasitism thiab kev dag ntxias tau thiab tseem yog vim li cas rau txim.

haiv neeg tsawg

Ntawm cov kws tshawb fawb koom nrog hauv kev tshawb fawb txog ethnopsychology ntawm cov haiv neeg tsawg nyob hauv thaj tsam loj ntawm Siberia thiab Far East, nws tsim nyog sau cia G. A. Sidorov. Nws yog tus sau "Ethnopsychology ntawm haiv neeg ntawm yav tas los Tartaria".

Phau ntawv no tau sau los piav qhia rau cov neeg nyeem kom nkag siab txog qhov sib txawv ntawm tus kheej thiab kev nco qab ntawm ntau haiv neeg. Tsis muaj leej twg ntawm cov neeg ntawm Siberia, suav nrog cov uas cuam tshuam nrogkab lis kev cai, tsis xav txog yog vim li cas nyob rau hauv tej lub sij hawm lawv cov neeg ua nyob rau hauv ib txoj kev. Nws tsis zoo li, piv txwv li, Evenks thiab Evens txheeb xyuas lawv tus cwj pwm thiab kev coj cwj pwm rau cov neeg nyob sib ze, lossis xav txog cov laj thawj rau lawv qhov kev tawm tsam txawv tshaj plaw hauv txhua qhov teeb meem ntawm lub neej thiab ua kom tsis muaj kev ntshai rau cov pab pawg neeg ntawm lawv thaj chaw uas lawv yuav tsum tau daws. Yog li ntawd, Sidorov nyob rau hauv lub "Ethnopsychology ntawm cov haiv neeg ntawm lub qub Tartaria" pom cov lus teb: lub Tungus tau txais tag nrho cov qualities los ntawm lawv cov poj koob yawm txwv uas tau tsim lub Nceeg Vaj ntawm Bohai nyob rau hauv lub Far East nyob rau hauv lub xyoo pua 11th, thiab nyob rau hauv lub xyoo pua 12th lub Golden Empire. ntawm Jurchens. Raws li tus kws sau ntawv, Tungus ethnos, uas tau nthuav dav thoob plaws Siberian thaj chaw, yog hauv paus hauv keeb kwm ntawm Manchuria.

Ib yam tuaj yeem hais txog Ob Ugrian. Lawv cov poj koob yawm txwv tau coj lub neej nomadic, tsiv mus nyob rau Tibetan nthuav dav. Nws yog los ntawm sab qaum teb Tibet, ua ke nrog cov Scythians, uas lawv nyob hauv Urals. Cov poj koob yawm txwv nomadism, nrog rau nws txoj kev ua neej thiab kev ua tub rog, tau dhau mus rau cov xeeb ntxwv taiga niaj hnub - Mansi thiab Khanty.

Stefanenko ethnopsychology
Stefanenko ethnopsychology

Raws li Sidorov, pawg neeg Yakut kuj nqis los ntawm ob peb haiv neeg. Lawv cov yawg koob raug suav hais tias yog Kirghiz, Tuvan Chiki, Kurykans thiab Lavxias Cheldons. Nws tsis yog qhov xav tsis thoob tias kev puas siab puas ntsws ntawm Yakuts yog qhov tshwj xeeb: ntawm ib sab, cov neeg no zoo ib yam li cov Slavs, thiab ntawm qhov tod tes, lawv yog cov nom tswv steppe uas, los ntawm txoj hmoo, nyob rau hauv taiga.

Pom zoo: